Autorskie prawa osobiste, autorskie prawa majątkowe oraz czas trwania praw autorskich

AUTORSKIE PRAWA OSOBISTE

Art. 16.
Jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, autorskie prawa osobiste chronią nieograniczoną w czasie i nie podlegającą zrzeczeniu się lub zbyciu więź twórcy z utworem, a w szczególności prawo do:

1) autorstwa utworu,

2) oznaczenia utworu swoim nazwiskiem lub pseudonimem albo do udostępniania go anonimowo,

3) nienaruszalności treści i formy utworu oraz jego rzetelnego wykorzystania,

4) decydowania o pierwszym udostępnieniu utworu publiczności,

5) nadzoru nad sposobem korzystania z utworu.

Autorstwo utworu oznacza iż twórca danego utworu uznawany jest za „ojca” swojego dzieła. W praktyce twórca ten ma prawo żądać od osób trzecich by uznawały jego autorstwo czy też prawo występowania przeciwko osobom przywłaszczającym sobie autorstwo danego dzieła. Nikt więc nie może podpisywać się pod czyimś dziełem swoim imieniem, nazwiskiem lub nawet pseudonimem bo wówczas narusza prawa twórcy do autorstwa utworu.

AUTORSKIE PRAWA MAJĄTKOWE

Art. 17.

Jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, twórcy przysługuje wyłączne prawo do korzystania z utworu i rozporządzania nim na wszystkich polach eksploatacji oraz do wynagrodzenia za korzystanie z utworu.

Prawa autorskie majątkowe uregulowane są w art. 17 ustawy o prawie autorskim i prawach zależnych. Zgodnie z tym artykułem jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, twórcy przysługuje wyłączne prawo do korzystania z utworu i rozporządzania nim na wszystkich polach eksploatacji oraz do wynagrodzenia za korzystanie z utworu. Co to oznacza i jak należy to tłumaczyć?

W wielki skrócie oznacza to monopol twórcy, w kwestii rozporządzania prawami autorskimi. Tylko twórca ma prawo korzystania z utworu, rozporządzania nim oraz wynagrodzenia z tytułu korzystania. Twórca może swoje uprawnienia z tytułu praw autorskich majątkowych przenieść na inne podmioty (w drodze licencji lub w drodze umowy przenoszącej prawa), albo ….. nie dokonywać tego typu działań. Tylko jednak twórca o tym decyduje.




CZAS TRWANIA PRAW AUTORSKICH

Art. 36.

Z zastrzeżeniem wyjatków przewidzianych w ustawie, autorskie prawa majątkowe gasną z upływem lat siedemdziesięciu:

1. Od śmierci twórcy, a od utworów współautorskich - od śmierci współtwórcy, który przeżył pozostałych,
2. W odniesieniu do utworu, którego twórca nie jest znany - od pierwszego rozpowszechnienia, chyba że pseudonim nie pozostawia wątpliwości co do tożsamości autora lub jeżeli autor ujawnił swoją tożsamość,
3. W odniesieniu do utworu, do którego autorskie prawa majątkowe przysługują z mocy ustawy innej osobie niż twórca - od jego ustalenia.
4. W odniesieniu do utworu audiowizualnego - od śmierci najpózniej zmarłej z wymienionych osób: głównego reżysera, autora scenariusza, operatora obrazu, autora dialogów, kompozytora muzyki skomponowanej do utworu audiowizualnego.